بی اشتهایی عصبی
بی اشتهایی عصبی که با عنوان آنورکسیا نرووسا نیز شناخته می شود، نوعی اختلال در غذا خوردن است که باعث کاهش وزن غیر طبیعی می شود. افراد مبتلا به بی اشتهایی از خوردن غذا در وعده های اصلی پرهیز می کنند. تا زمانی که عدم تغذیه در اثر کاهش وزن و یا پیشگیری از افزایش وزن باشد، خطری فرد را تهدید نمی کند. به خصوص اگر این کار در سایه یک رژیم غذایی متعادل صورت بگیرد. اما زمانی که فرد در اثر برخی مشکلات عاطفی و روانی دست از غذا خوردن می کشد، می توان به داشتن یک اختلال روحی شک کرد.
بی اشتهایی عصبی چیست؟
افراد مبتلا به بی اشتهایی عصبی زمانی که با یک مشکل عاطفی درگیر می شوند، به طور ناخودآگاه میل به خوردن غذا را از دست داده و یا پس از خوردن غذا با استفراغ، از ارزش غذا بهره مند نمی شوند. پیداست در این حالت فرد دچار کاهش وزن و ضعف در سیستم ایمنی می شود.
در بسیاری از افراد بی اشتهایی در کنار حالاتی نظیر افسردگی بروز پیدا می کند. از این رو ممکن است فرد در اثر افسردگی نتواند بی اشتهایی خود را بپذیرد. در اینگونه افراد به مرور علائم بی اشتهایی تشدید می شود و ضعف بیشتری سراغ فرد می رود. این در حالیست که در افرادی که این اختلال را می پذیرند، علائم بی اشتهایی عصبی در کوتاه ترین زمان ممکن کنترل شده و فرد در مسیر درمان قرار می گیرد.
علل ابتلا و عوامل خطرساز
بی اشتهایی عصبی در اثر ترکیب چند عامل بیولوژیکی، محیطی و روانی رخ می دهد. هر یک از این عوامل می تواند به طور مستقل نیز عامل شکل گیری این اختلال باشد.
- علل روانی: افرادی که شخصیتی وسواسی دارند، با احتمال بیشتری به این اختلال دچار می شوند.
- علل بیولوژیکی: ممکن است عامل ژن و وراثت در بی اشتهایی نقش داشته باشد.
- علل محیطی: زندگی در جوامعی که لاغری را زیبایی تداعی می کند، احتمال ابتلا به بی اشتهایی عصبی بیشتر می شود.
در کنار این علت های زمینه ساز، برخی عوامل نیز در تشدید بی اشتهایی موثر هستند. برای مثال افرادی که در خانواده خود الگوی اینچنینی دارند، با احتمال بیشتری به اختلال بی اشتهایی دچار می شوند. رژیم غذایی نادرست نیز تا حدود زیادی می تواند به تشدید این اختلال بینجامد. سن و جنسیت نیز تا حدود زیادی به تقویت اختلال بی اشتهایی عصبی کمک می کند.
برای مثال دختران در سنین نوجوانی بیش از پسران در همین مقطع سنی، در خطر ابتلا به بی اشتهایی هستند. در آخر نیز می توان به نقش استرس و اضطراب در تشدید این اختلال اشاره کرد. به عبارتی زندگی در شرایط استرس زا، می تواند منجر به این اختلال شده و یا آن را تشدید کند.
تشخیص بی اشتهایی عصبی
برای تشخیص این اختلال نیاز به مراجعه به پزشک خواهید داشت. پزشک متخصص با انجام چند آزمایش این بیماری را تشخیص داده و یا با برخی علل پزشکی ابتلا به این اختلال را رد کند. آزمایشات تشخیصی شامل چند مرحله است.
- مرحله اول شامل معاینات فیزیکی، اندازه گیری قد، وزن، فشارخون و ضربان قلب است.
- تجزیه و تحلیل سابقه این بیماری در خانواده
- آزمایشات مربوط به عملکرد اندام هایی همچون کبد، کلیه و تیروئید
- آزمایش ادرار
- ارزیابی های روانشناختی برای بررسی عادات غذایی، احساسات و افکار وسواسی
- آزمایش های مربوط به تراکم استخوان و آریتمی قلب
درمان بی اشتهایی عصبی
خوددرمانی در بیماری بی اشتهایی نتیجه عکس به همراه می آورد و ممکن است شرایط شما را حاد کند. از این رو لازم است در ابتدای کار با یک متخصص تغذیه مشورت کنید تا یک الگوی غذایی سالم پیدا کنید. گزینه های درمانی مختلفی برای درمان بی اشتهایی وجود دارد که می توان به چند مورد رایج اشاره کرد.
اگرچه هنوز هم داروی خاصی برای درمان بی اشتهایی عصبی وجود ندارد؛ اما در صورت ابتلای فرد به اختلالاتی همچون افسردگی و یا وسواس فکری، می توان با استفاده از برخی داروها، علائم اضطراب و استرس را کاهش داد.
در افرادی که بی اشتهایی عصبی ریشه در وسواس فکری دارد، می بایست روان درمانی انجام شود. خانواده درمانی، گروه درمانی و فرد درمانی از رایج ترین متدهای درمانی روان درمانی است که با تشخیص پزشک یک مورد انتخاب شده و اجرا می شود.
در شرایط بحرانی، پزشک بستری در بیمارستان را تجویز خواهد کرد. این گزینه درمانی تنها زمانی انتخاب می شود که فرد دچار سوءتغذیه شدید شده و یا با بحران کم آبی دست و پنجه نرم می کند.
سخن پایانی
بی اشتهایی عصبی یک اختلال نسبتاً نادر است و تنها در افرادی رخ می دهد که با مشکلات عاطفی شدید درگیر هستند. ابتلا دختران نوجوان نسبت به سایر سنین و جنسیت رایج تر است. خوشبختانه این بیماری درمان پذیر است و با چند روش درمانی رایج بهبود می یابد. در نهایت یک رژیم غذایی سالم می تواند فرد را به عادات غذایی عادی بازگرداند.