انواع چسب های پزشکی

به طور معمول از چسب های پزشکی برای جراحی و اتصال لوازم مختلف به یکدیگر، استفاده می شود. چسب های طبی انواع مختلفی دارند و طیف گسترده ای از مواد اولیه را شامل می شوند. این مواد با فرمولاسیون های صنعتی و یا بیولوژیکی ساخته شده و هر یک کاربرد مخصوص به خود را دارند.

در ساختار چسب پزشکی از مواد مجاز و ایمن استفاده می شود تا اتصال چسب به بدن انسان موجب ایجاد واکنش های آلرژیک نشود. این دسته از چسب ها را می توان به شکل یکبار مصرف و یا چند بار مصرف مورد استفاده قرار داد.

آنچه که عموم مردم از چسب پزشکی می دانند محدود به مواردی همچون چسب زخم و یا بانداژ ها می شود که بیشتر برای مراقبت از زخم مورد استفاده قرار می گیرد. اما چسب های طبی تنوع قابل توجهی دارند و شامل چسب های نواری، جراحی، بخیه، آنژیوکت، پانسمان و ... می شود. در ادامه با انواع چسب های پزشکی آشنا می شویم.

چسب ضد حساسیت

حدود 3 درصد از مردم جهان به چسب پزشکی واکنش پوستی نشان می دهند. این واکنش ها عمدتاً در پاسخ به ماده تحریک کننده موجود در چسب به وجود می آید که میزان آن در چسب های مختلف متفاوت است. واکنش های آلرژیک به چسب هایی که خاصیت ضد حساسیت ندارند با علائمی همچون خارش در محل تماس، سوزش، لک و حس درد بروز می یابد.

علائم ظاهری همچون تغییر رنگ پوست، تاول و التهاب پوست نیز می تواند ناشی از حساسیت به ساختار چسب های پزشکی باشد. با توجه به همین مسئله، امروزه چسب هایی با فرمولاسیون جدید و با عنوان چسب ضد حساسیت روانه بازار شده اند.

این دسته از چسب ها در قالب نوارهای کاغذی و یا پارچه ای ساخته می شوند و به جهت نداشتن الیاف لاتکس طبیعی، در مقایسه با نوار های پلاستیکی و یا بانداژها، کمتر موجب تحریک پوست می شوند. همچنین پس از استفاده از این چسب و در زمان برداشتن آن از روی پوست، هیچ اثری از حالت چسبناکی باقی نمی ماند.

چسب ضد حساسیت 9*1/25 از جمله چسب هایی است که به منظور استفاده در پوست های حساس و برای نگه داشتن انواع پانسمان و یا اهداف دیگر در عرض 1.25 سانت و طول 9 متر، طراحی و ساخته شده است.

چسب ضد حساسیت 9*2/5 نیز با خاصیت چسبندگی و انعطاف پذیری بالا ساخته شده و نسبت به نمونه های دیگر عریض تر است. این نوع چسب دارای عرض 2.5 سانت و طول 9 متر می باشد. چسب های پزشکی ضدحساسیت با وجود مزایای بسیار، قیمت مقرون به صرفه ای نیز دارند.

چسب لکوپلاست

لکوپلاست یکی دیگر از چسب های پر مصرف پزشکی است که برای ایمن سازی پانسمان مورد استفاده قرار می گیرد. این محصول از جنس پارچه کتان ساخته شده و قسمتی از آن به چسب رزین اکسید روی آغشته شده است. رنگ آن نیز برنز و در تناسب با رنگ پوست انتخاب شده است.

چسب لوکوپلاست ۵ cm دارای انعطاف پذیری بالا و خاصیت ضد آب است. از این رو پس از اتصال به دست مانع حرکت عادی آن نمی شود. این چسب مانع عبور جریان طبیعی هوا به محل اتصال نمی شود و از این رو موجب ایجاد حساسیت نخواهد شد. لکوپلاست دارای لاتکس طبیعی است و بر همین اساس داری چسبندگی فوری، دائمی و قدرتمند است. این چسب با وجود استحکام کششی بالا، به راحتی توسط دست پاره می شود.

چسب آنژیوکت

چسب آنژیوکت یکی از پرکاربردترین چسب های پزشکی است که به منظور تثبیت آنژیوکت، سوند و کاتتر مورد استفاده قرار می گیرد. قدرت بالای چسبندگی در چسب های آنژیوکت مانع حرکت سوزن در بدن شده و از جابجایی آن جلوگیری می کند. در مواردی که نیاز به تزریق مکرر به بیمار وجود دارد، استفاده از این چسب نیاز به پیدا کردن مکرر رگ و تزریق مجدد را از بین می برد.

این دسته از چسب ها ساختاری کاملاً استریل، ضدحساسیت و ضد آب دارند. با اینحال به منظور جلوگیری از عفونی شدن چسب، لازم است آن را بلافاصله پس از جدا کردن از نوار محافظ، مورد استفاده قرار دهید.

الیاف به کاررفته در این نوع چسب های پزشکی موجب ایجاد تحریکات پوستی نشده و مانع نفوذ جریان هوا و اکسیژن نیز نمی شود. از این رو می توان امیدوار بود در زمان استفاده از چسب آنژیوکت، ناحیه تحت پوشش دچار تعریق نشده و پس از استفاده از آن نیز اثری از التهابات پوستی، تورم و یا عفونت باقی نماند.

اغلب چسب های آنژیوکت در ابعاد 5*7.5 تا 9*30 سانتی متر، به صورت شفاف و یا غیر شفاف تولید می شوند. این چسب ها دارای انعطاف پذیری مطلوبی بوده و امکان چسبیدن بر روی نقاط ناهموار بدن را نیز دارند. همچنین اتصال آن ها به بدن مانع حرکات طبیعی و آزادی عمل بیمار نمی شود.

چسب پانسمان

چسب پانسمان نیز در لیست چسب های پزشکی پرمصرف قرار دارد. از این چسب به منظور فیکس کردن پانسمان و یا بانداژ استفاده می شود. در انواع چسب های پانسمان، دارا بودن ساختار ضدحساسیت اهمیت ویژه ای دارد. چرا که زخم های بدن در اثر بروز حساسیت پوستی، ملتهب شده و دیرتر بهبود می یابند.

بر همین اساس امروزه چسب های پانسمان با الیاف کاملاً استریل و ضد حساسیت ساخته می شود. این چسب ها به منظور جلوگیری از ایجاد عفونت توسط اشعه گاما استریل می شوند. چسب های حصیری نمونه ای پرکاربرد از چسب های پانسمان هستند که از دو لایه پلی اورتان و آکریلیک ساخته می شوند.

استفاده از الیاف نبافته و روکش کاغذی نرم علاوه بر اینکه موجب اتصال راحت چسب شده، احتمال بروز واکنش های آلرژیک را نیز به مراتب کاهش داده است. اتصال چسب های پانسمان بر روی بدن، مانع عبور هوا و اکسیژن و باعث تعریق منطقه تحت پوشش نمی شود. چرا که ساختار متخلخل این چسب ها باعث ایجاد خاصیت نفوذپذیری هوا در آن ها شده است.

این دسته از چسب های پزشکی عموماً در عرض های 10-1-20 سانتی متری و در طول 10 متر به شکل رولی طراحی و ساخته می شوند. بر روی سطح چسب های پانسمان حصیری یک خط جداکننده وجود دارد که جداسازی چسب را برای مصرف کنندگان راحت کرده است.

چسب زخم

برای پانسمان زخم های سطحی که نیاز به بخیه و یا پانسمان بزرگ ندارند، از چسب زخم استفاده می شود. این پانسمان کوچک با اتصال بر روی بریدگی های سطحی، ساییدگی ها و آسیب های ناچیز، از ورود آلودگی ها و صدمات دوباره جلوگیری می کنند. عملکرد دیگر چسب های زخم در نزدیک نمودن قسمت های آسیب دیده به یکدیگر برای پیوند دوباره آنان است.

در ساختار چسب زخم از یک بالشتک سلولزی به همراه یک گاز جاذب استفاده می شود. پشت هر یک از باندها نیز آغشته به چسب شده تا بتوانند ناحیه آسیب دیده را به طور کامل پوشش دهد. در برخی چسب ها خاصیت ضدعفونی کننده نیز وجود دارد که به التیام سریع زخم و همچنین استریل ماندن ناحیه آسیب دیده کمک می کند.

چسب کاغذی

چسب کاغذی که با عناوینی همچون چسب3M  نیز شناخته می شود، جایگزین مناسبی برای چسب های لکوپلاست و یا آنژیوکت به شمار می آید. این دسته از چسب های پزشکی از جنس پلی اتیلن ساخته شده و نسبت به هوا و بخار آب نفوذ پذیرند. به عبارتی به پوست اجازه تنفس و تهویه می دهند و باعث تعریق منطقه تحت پوشش خود نمی شوند.

از چسب کاغذی به منطور تثبیت بانداژ، پانسمان و یا تزریقات استفاده می شود. این چسب خاصیت چسبندگی خود را از ماده اکسید گرفته است. همین ویژگی موجب ایجاد خاصیت ضدحساسیت شده است.

پس از اتصال و جداسازی این چسب هیچ اثری از تورم، التهاب و خاصیت چسبندگی بر روی پوست باقی نمی ماند. بر همین اساس می توان از این چسب بر روی پوست های ظریف و حساس نیز استفاده کرد. چسب کاغذی ساختاری بدون پرز و لاتکس دارد و نسبت به رطوبت نیز مقاوم است. برش ساده چسب کاغذی از نوار اصلی و همچنین جداسازی آسان آن از روی پوست، کار را برای مصرف کنندگان راحت کرده است.