دیابت نوع یک
زمانی که لوزالمعده توانایی خود را در تولید هورمون انسولین از دست می دهد، فرد به بیماری دیابت نوع یک دچار می شود. این بیماری که نوعی بیماری خود ایمنی است و در اثر حمله سیستم ایمنی به پانکراس رخ می دهد، تنها با تزریق هورمون انسولین درمان می شود.
هورمون انسولین وظیفه متعادل ساختن قند خون با تبدیل آن به انرژی را برعهده دارد. به عبارتی انسولین قند اضافه بدن را به انرژی تبدیل می کند و از این طریق مانع بالا رفتن سطح گلوکز خون می شود. عدم ترشح هورمون انسولین، سطح متعادل قند خون را به هم زده و میزان گلوکز موجود در خون را افزایش می دهد. پیداست که در این حالت خطرات جدی بیمار را تهدید می کند.
علت ابتلا به دیابت نوع یک
با وجود پیشرفته گسترده ای که در علم پزشکی رخ داده، هنوز هم علت مشخصی برای ابتلا به دیابت نوع 1 وجود ندارد. اما در بین ده ها علت بروز این بیماری، ژن و وراثت نقش پر رنگ تری دارد. همچنین حضور یک ویروس در بدن برای تحریک سیستم ایمنی به حمله به لوزالمعده نیز حتمی است.
اغلب علائمی که در اثر ابتلا به این بیماری رخ می دهند، نشانه حمله سیستم ایمنی به بخش های داخلی است. مطابق آنچه که در تحقیقات علمی عنوان شده، بیماران مبتلا به گریوز و پیسی استعداد و پتانسیل بیشتری برای ابتلا به این بیماری دارد.
علائم بیماری دیابت نوع یک
برخلاف دیابت نوع دو که علائم بیماری به مرور ایجاد شده و با تأخیر نمایان می شوند، ابتلا به دیابت نوع یک با علائمی آشکار و زودهنگام همراه می شود. فردی که به این نوع دیابت دچار می شود، به طور مکرر علائمی مشابه علائم زیر را تجربه می کند.
- تکرر ادرار: افزایش میزان گلوکز در خون کلیه ها را وادار به دفع آن از طریق ادرار می کند. از این رو تکرر ادرار به خصوص در شب در میان افراد مبتلا به دیابت نوع یک رایج است.
- تشنگی شدید: همزمان با دفع مکرر ادرار، احساس تشنگی تشدید می شود. تشنگی حاصل از این نوع دیابت، نوعی عطش سیری ناپذیر است که با مصرف آب نیز رفع نمی شود. در این چرخه معیوب هر قدر آب بخورید بیشتر دچار ادرار می شوید. از طرفی اگر آب ننوشید با علائمی همچون حالت تهوع، سرگیجه و افزایش قند خون روبرو می شوید.
- اختلال در بینایی یا تاری دید: تغییر و نوسان میزان قند خون می تواند بر عدسی چشم تأثیر منفی بگذارد. در این حالت و به خصوص در دیابت های کنترل نشده، بیمار به طور مکرر با تاری و اختلال در دید روبرو می شود.
- گرسنگی و ضعف شدید: عدم ترشح هورمون انسولین، مانع تبدیل قند به انرژی می شود. کاهش انرژی در بدن نیز با احساس گرسنگی و ضعف همراه می شود.
- احساس خستگی: خستگی در بیماران مبتلا به دیابت نوع یک بسیار رایج است. از دست رفتن آب بدن و همچنین عدم ترشح هورمون انسولین در تشدید خستگی موثرند.
- کاهش وزن شدید: زمانی که بدن از گلوکز برای تأمین سوخت و ساز استفاده نکند، سراغ سلول های چربی برای تأمین انرژی مورد نیاز خود می رود. پیداست که تحلیل عضله های چربی باعث کاهش وزن می شود.
نحوه تشخیص دیابت نوع یک
بسیار حائز اهمیت است که با تجربه علائم ذکر شده، خود را برای تشخیص این بیماری در معرض آزمایش ها مختلف قرار دهید. بهتر است هر چه زودتر ردپای این بیماری را در بدن خود کشف کنید، شانس کنترل هرچه بهتر این بیماری را به دست می آورید.
- آزمایش هموگلوبین A1C
در این آزمایش میانگین قند خون بدن در 3 ماه گذشته ارزیابی می شود. همچنین مقدار هموگلوبین خون اندازه گیری می شود. از آنجایی که قند خون با میزان هموگلوبین ارتباط مستقیمی دارد، افزایش آن از حد متعادل به بالاتر از 6.5 درصد، ابتلا به دیابت قلمداد می شود. انجام این آزمایش برای بانوان باردار توصیه نمی شود.
- آزمایش قند خون ناشتا
انجام آزمایش قند خون به شکل ناشتا، می تواند به پزشک در تشخیص آنتی بادی های شایع در دیابت نوع یک کمک کند. انجام آزمایش ادرار نیز کمک کننده خواهد بود. پزشک با بررسی میزان کتون های موجود در ادرار، ابتلا به دیابت را بررسی می کند.
- آزمایش قند خون تصادفی
فارغ از اینکه پیش از انجام این آزمایش چه غذایی میل کرده باشید، سطح قند خون توسط یک آزمایش تصادفی ارزیابی می شود. اگر میزان گلوکز موجود در خون بیش از 200 میلی گرم بر لیتر باشد، پزشک ابتلا به دیابت را تشخیص می دهد.
سخن پایانی
دیابت نوع یک، تنها 5 الی 10 درصد افراد مبتلا به انواع دیابت را شامل می شود. این بیماری درمان پذیر نیست اما با تغییر و اصلاح در سبک زندگی و همچنین تزریق انسولین قابل کنترل است. بهتر است با شناسایی و دنبال کردن نشانه های دیابت، هر چه زودتر آن را تشخیص دهید. در این حالت می توان امیدوار بود مراحل درمانی با سرعت و دقت بیشتری پیش بروند و نتایج بهتری را در بر داشته باشند.